نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی جغرافیا و دبیر گروه جغرافیا و دفاع مقدس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد سنجش‌ازدور، دانشگاه شهید رجایی

چکیده

تبیین عملیات‌های دفاع مقدس به‌منظور کسب و جمع‌آوری تجربیات فرماندهان، کارشناسان و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس و استفاده از این تجربیات در ابعاد مختلف امری ضروری است؛ از این‌رو، طراحی یک پایگاه و سامانه اطلاعاتی جامع در این حوزه مفید به‌نظر می‌رسد. در پژوهش حاضر به‌منظور طراحی یک سامانۀ ارائه عملیات‌های بزرگ دوران دفاع مقدس تلاش شده است پایگاه داده‌ای در محدوده جغرافیای دفاع مقدس از این عملیات‌ها تهیه گردد. در پژوهش حاضر، 19 منطقه عملیاتی بزرگ دوران دفاع مقدس شامل: عملیات‌های ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، فتح‎المبین، بیت‌المقدس، رمضان، والفجر مقدماتی، والفجر 1، والفجر 4، خیبر، بدر، والفجر 8، کربلای 1، کربلای 4، کربلای 5، کربلای 10، بیت‌المقدس 2، والفجر 10 و بیت‌المقدس 7 موردبررسی قرار گرفتند. در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از منابع اطلاعاتی سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و استخراج اطلاعات از تصاویر ماهواره‌ای، پایگاه اطلاعات جغرافیایی از منطقه‌ی هر عملیات ساخته شود و به‌تناسب محدوده عملیات، لایه‌های مورد نیاز آن به‌صورت رقومی شده استخراج ‌گردد و در نهایت سامانه اطلاعات جغرافیایی عملیات‌های بزرگ دفاع مقدس تهیه و نقشه‌های عملیاتی مفید از آن استخراج گردید. این سامانه می‌تواند در سازمان‌های نظامی؛ مؤسسات پژوهشی؛ مراکز علمی و دانشگاهی مورد استفاده قرار گیرد

کلیدواژه‌ها

منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
- امینی، جلال (1394). فتوگرامتری تحلیلی، چاپ پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- تراب زمزمی، عبدالمجید (1368). جنگ ایران و عراق تهران: نشر سفیر.
- حدیدی، مسلم؛ حسینی، غلامرضا؛ حمیدی، آرام (1388). «کاربرد سنجش از دور و GIS در عملیات نظامی»، تهران: همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی.
- غضنفری، سارا؛ ملک، محمدرضا (1389). استفاده از اطلاعات افزوده مکانی برای تسهیل خدمات در LIS.، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد،  تهران: دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
- فاطمی، محمدباقر؛ رضایی، یوسف (1391). مبانی سنجش از دور، چاپ دوم، تهران: انتشارات آزاده.
- فخری، مجید؛ جلالی‌نسب، عبدالله (1388). «کاربردهای نظامی سامانه اطلاعات جغرافیایی»، تهران: همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی - انجمن علمی فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
- قهرمانی، شهاب (1390). سیستم اطلاعات جغرافیایی دفاع مقدس، تهران: پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس.
- قهرودی‌تالی، منیژه؛ بابایی‌فینی، ام‌السلمه (1394). درآمدی بر سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، چاپ اول، تهران: دانشگاه پیام نور.
- مالچفسکی، یاچک (1395). سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چندمعیاری، چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
- مجد، علیرضا؛ زبیری، محمود (1392). آشنایی با فن سنجش از دور و کاربرد در منابع طبیعی، چاپ دهم، تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- ملازاده گنجی، یاسر (1388). «کاربرد مدل ارتفاعی رقومی و تصاویر ماهواره ای در منطقه عملیاتی»، همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی - انجمن علمی فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
- مهدی‌نژاد، نوری؛ حاتمی، محمدهوشنگ (1388). «نحوه به کارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی در نیروهای دفاعی»، همایش سراسری سامانه اطلاعات مکانی - انجمن علمی فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
ب) منابع انگلیسی
- Baijal, M., Arora, M., & Ghosh, S.  (2006). A GIS assisted knowledge-based approach for military operations. Indian Institute of Technology.
 
- Fleming, S., Jordan, T., Madden, M., Usery, E., & Welch, R. (2009). GIS applications for military operations in coastal zones. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, Vol. 64 (2), p.p. 213-222.
 
- Gilewitch, D. (2003). Military Geography: The Interaction of Desert Geomorphology and Military Operations. USA: Arizona state univ tempe.
 
- Jagmohan, M. (2008). The Importance of GIS in Battlefield Surveillance. Geospatial World.
 
- Natural Resources Canada. (2016). Earth Sciences. (European Space Agency)Retrieved 8/20/1396, from Earth Sciences: http://www.nrcan.gc.ca/earth-sciences/.
 
- Richards, J. (2005). Remote Sensing Digital Image Analysis. The Australian National University.
 
- Sabins, F. (1999). Remote sensing for mineral exploration. Ore Geology Reviews, Vol. 14. 157-183.
 
- Warren, S., & Bagley, C. (1992). SPOT imagery and GIS in support of military land management. Geocarto International. 7(1), 35-43.