نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی دانشکدۀ سینما تئاتر دانشگاه هنر تهران

2 دانشگاه صدا وسیما

چکیده

چکیده: مستند­هایی که دربارۀ دفاع مقدس تولید شده، دارای مشخصه‌هایی است که آن را از مستندهای دیگر متفاوت می­کند. این مشخصۀ نمایش شخصیت­هایی انسانی است که هر روز در زندگی عادی و روزمرۀ افراد مشاهده می‌شود. آن‌ها، همانند قهرمانان فیلم­های غربی دارای مهارت­های جنگی نیستند و این شاخص­ترین ویژگی «مستند دفاع مقدس» به‌شمار می‌آید. تمرکز مقالۀ حاضر، روی همین ویژگی دفاع مقدس خواهد بود. در این مقالۀ توصیفی و تحلیلی، تلاش می­شود با مطالعۀ موردی فیلم­های مستند حوزۀ دفاع مقدس به هدف خود نائل شود. جنگ تحمیلی به موازات زندگی مردم، در مستندها و فیلم­های سینمایی انعکاس یافت. در واقع، فیلم مستند برداشت هنرمند از جنگ بود. نتایج نشان می­دهد، مستندسازان تلاش می­کنند با تأکید بر ویژگی‌ها، عادی بودن افرادی که در جنگ شرکت نموده­اند، نشان دهند. همچنین، به رویکرد تحمیلی و دفاعی دفاع مقدس تأکید کنند. تمرکز بیشتر بر دفاعی بودن جنگ تحمیلی، شرکت در جنگ را به یک وظیفۀ انسانی و شرعی تبدیل می­نماید. کلیۀ فیلم­هایی که دربارۀ جنگ ساخته شده­اند، دارای جلوه‌های تبلیغی هستند. از سوی دیگر، رسالتی که آوینی و پیروان سبکی او  در انعکاس حضور رزمندگان در جبهه­های نبرد قائل هستند، فیلم­سازی را با کار انبیاء و اولیای خدا همسان می­دانند؛ ازاین‌رو، انسان تصویر شده، با انسان فلسفه­زدۀ غربی متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

کتابنامه
آقابابایی، علی (1383). مستند جنگی، نگاهی به فیلم­های مستند جنگی ایران و جهان، تهران: روایت فتح.
آوینی، سیدمرتضی (1387). گنجینۀ آسمانی، تهران: نشر ساقی.
آوینی، سیدمرتضی (1377). آینۀ جادو، تهران: نشر ساقی.
آوینی، سید مرتضی (1384). گفتار متن­ فیلم­های مستند، تهران: ساقی.
آوینی، سیدمرتضی (1395). تماشاگه راز، تهران: نشر واحه.
خزاعی، محمد (1393). سینمای دفاع مقدس، ترجمۀ محمد معماریان، تهران: ساقی.
فراستی، مسعود (1379). جنگ برای صلح، تهران: انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس.