نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

از همان صدر اسلام، زنان شهادت‌طلب و ایثارگر حتی در بحرانی‌ترین شرایط از بذل جان و فداکاری در راه اسلام دریغ نداشتند. حماسه پرشور کربلا و ایثارگری های زینب (س)و دیگر زنان چون مادر وهب، جلوه‌ای از روح شهادت‌طلبی در زنان مسلمان است. زنان ایران اسلامی نیز با الگوپذیری از حضرت زینب(س) همواره در کنار مردان و گاه پیش‌تر از آنان، از آزمون صبر و استقامت و ایثار و شهادت‌طلبی، سربلند بیرون آمدند. آنان، در جان خویش را به محبت بخشیدند و سختی و خشونت دفاع را برای آرامش جامعه خریدند و حریم جامعه را از تعرض دشمنان برای رشد و عطوفت و مهربانی مصون نگه داشتند. بر این اساس، بهره‌گیری از آموزه‌های زنان جانباز و ایثارگر و انتقال باورها و ارزش‌ها، جانفشانی‌ها و رشادت‌های آنان به جامعه و به ویژه نسل جوان، می‌تواند روح امید به جامعه بدمد و فرهنگ ایثار و شهادت را پیوسته زنده نگه‌دارد. از این رو، شناخت جایگاه زنان جانباز و ایثارگر و ترویج فرهنگ پاسداری و الگوسازی آن در جامعه و نشر آن، ضروری به نظر می‌رسد. در این بین، رسانه‌های گروهی همچون مطبوعات و صدا و سیما، به منزله زبان گویای جامعه وظیفه‌ای سترگ بر عهده دارند. تحقیق پیش‌رو از نوع کاربردی و روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی تحلیلی است و به دنبال پاسخ‌گویی به این سوال می‌باشد که "نقش رسانه‌ها در تبیین و ترویج جایگاه زنان ایثارگر دوران دفاع مقدس چگونه است" و در پایان توانسته با رویکردی دینی و جامعه شناختی به این سؤال پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
امام خمینی(ره)، سیدروح الله. (1368). صحیفه نور. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ابن اثیر، علی بن ابی کرم. (1398 ق). الکامل فی التاریخ، بیروت: نشر دار الفکر.
ابن سعد، محمد. (بی تا). طبقات الکبری. تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: نشر دار الکتب العلمیة.
ابن منظور، محمدبن مکرم (1405 ق)؛ لسان العرب. قم: نشر ادب الحوزه.
ابن هشام، محمدبن عبدالملک. (۱۳6۳). السیره النبویه. تحقیق مصطفى السقا و دیگران، قم: انتشارات ایران.
ابن هشام، عبدالملک (بی تا). السیره النبویه. بیروت: دار الأحیاء التراث العربی.
اقبال، زهرا. (1355). جنگ شهادت. تهران: سروش.
امین، سیدمحسن. (1403 ق). أعیان الشیعه. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
امینی، عبدالحسین. (1379). ریاض الانس. قم: انتشارات انصاری.
انصاری، مهدی؛ درودیان، محمد؛ نخعی، هادی. (1386). خرمشهر در جنگ طولانی؛ تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
انیس، ابراهیم و دیگران. (1372). معجم الوسیط. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی(ره). (1386). آثار موضوعی؛ دفتر یازدهم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
جزایری، سیدمحمدعلی. (1393). دروس اخلاق اسلامی. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
حسینی، مهری. (1381). مثنوی کربلا در کربلا. تهران: نشر پردیسان.
جمالی، عیسی. (1381). سردار خوبان. تهران: نشر شاهد.
دانش، سید محمد کاظم. (1378). سیمای فداکاران. تهران: انتشارات جهان آرا.
دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران.
سیاح، احمد. (1373). فرهنگ بزرگ جامع نوین. ترجمه المنجد، تهران: انتشارات اسلام.
شاعری، محمدحسین. (1381). جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه های شهیدان. تهران: شاهد.
شهداء، فصلنامه بنیاد شهید انقلاب اسلامی. (1380). تهران: نشر شاهد.
فرهنگ ایثار، فصلنامه فرهنگی - اجتماعی. (1383).  تهران: نشر شاهد.
فکرت، محمد آصف. (1379). دائره المعارف تشیع. تهران: نشر شاهد.
طبری، محمد بن جریر. (1352 ق). تاریخ الامم و الملوک. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: نشر دار التراث.
گوهری، سیداسماعیل. (1361). آرزو و شهادت. تهران: کتابفروشی امیری.
لازار، ژودیت. (1380). افکار عمومی. ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
عاملی، محمد بن الحسن الحر. (1403 ق). وسائل الشیعه. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
مجموعه مقالات. (1383). زن در انتفاضه فلسطین. تهران: شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی.
مامقانی، عبدالله. (1385). تنقیح المقال. قم: نشر آل بیت(علیه السلام).
محلاتی، ذبیح الله. (1385). ریاحین الشریعه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مصطفوی، حسن. (1387). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: ترجمه و نشر کتاب.
معصومی، امیر. (1381). زنان جنگ. تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). (1378). تعلیم و تربیت از دیدگاه امام خمینی(ره)، جلد۲، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
مولوی، محمدعلی. (1378). شادروان شهادات. تهران: نشر شاهد.
مقریزی، احمد بن على. (بی تا). إمتاع الاسماع. تحقیق و تعلیق محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
واقدی، محمدبن عمر. (1405 ق). المغازی. تحقیق مارسدن جونز، قم: نشر دانش اسلامی.
وثوقی، منصور. (1378). مبانی جامعه شناسی. جلد ۱، تهران: دانشگاه تهران.