فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تفاهم نامه با انجمن علمی

بررسی و تبیین فلسفه و ماهیت دفاع مقدس از منظر حضرت امام (ره)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

با حمله نظامی عراق به ایران، نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران با یکی از بزرگترین تهدیدات سیاسی-امنیتی مواجه شد. حضرت امام به عنوان رهبر انقلاب، در مواجهه با این تهدید، تدابیر و راهبردهای مختلفی را مدنظر داشتند که مجموعه آنها را می توان در قالب مفهوم «مدیریت دفاعی» حضرت امام مطرح کرد. این پژوهش به دنبال بررسی و تحلیل«فلسفه و ماهیت دفاع مقدس» از منظر امام(ره) و مبتنی بر متن«صحیفه امام» می باشد. روش پژوهش، روش تحلیل محتوای ترکیبی(کیفی وکمّی) است و با دو رویکرد قیاس و استقراء، متن صحیفه امام (ره) در دوران دفاع مقدس مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. بر اساس فرایند «کد گذاری و مقوله بندی»، مهمترین تدابیر و راهبردهای حضرت امام احصا گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد، دربین مفاهیم مولفه «فلسفه و ماهیت دفاع مقدس»، سه مفهوم «جنگ عقیده و جنگ اسلام و کفر»، «احیای ارزش های اسلامی و دینی» و «مبارزه با سلطه و استکبار قدرت ها» بالاترین فراوانی را داشته اند. حضرت امام برای مشروعیت بخشی به جنگ و دفاع مقدس، سه راهبرد مشخص شامل «تبیین فلسفه جنگ و دفاع از منظر دینی و عقیدتی»،«تبیین فلسفه جنگ از منظر امت محوری و جهانی اندیشی» و «تبیین فلسفه جنگ از منظر ملت محوری و حکومت محوری» را مد نظر داشتند. با عنایت به محوریت رضای الهی در منظومه فکری و عقیدتی حضرت امام، راهبرد «تبیین فلسفه جنگ و دفاع از منظر دینی و عقیدتی» مهمترین راهبرد محسوب می شود و میزان بالای فراوانی مفاهیم این راهبرد نیز موید این مطلب است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
آقایی، داوود(1389). سازمان‌های بین‌المللی، تهران: سرای عدالت.
ارجینی، حسین و عبداللهی، زهرا(1394). راهبردهای امام خمینی در مدیریت دفاع مقدس، مطالعات انقلاب اسلامی، 12(42)، 139-158.
استراوس، انسلم و کربین، جولیت(1391). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
بلیکی، نورمن(1384). طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمه حسین چاوشیان، تهران: نشر نی.
تبریزی، علیرضا(1393). روش تحقیق کیفی در مکاتب تفسیری، تهران: اطلاعات.
تهامی، سید مجتبی(1384). امنیت ملی، دکترین، سیاست‌های دفاعی و امنیتی، جلد اول، تهران: سازمان فرهنگی و عقیدتی ارتش.
حافظ نیا، محمدرضا(1396). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
خودسیانی، مصطفی؛ مراد پیری، هادی و خان احمدی، اسماعیل(1391). بررسی نقش رهبری و فرماندهی نظامی در دفاع مقدس و جنگ آینده از منظر فرماندهان، سیاست دفاعی عالی جنگ، 81، 69-108.
رحیمی، حسن(1397). بررسی اجمالی اهداف و ماهیت جنگ در اسلام و دیگر ادیان و مکاتب، مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 17(89)، 90-117.
زرقانی، سید هادی(1400). بررسی و تبیین راهبردهای دفاعی حضرت امام خمینی(رحمت‌الله‌علیه) در دفاع مقدس، طرح پژوهشی.
زرقانی، سید هادی(1400). بررسی و تبیین راهبردهای دفاعی حضرت امام خمینی(رحمت‌الله‌علیه) در دفاع مقدس، مطالعات دفاع مقدس، 7(27)، 33-68.
زهدی، یعقوب؛ عسکری، محمود(1387). شاخص‌های ارزیابی سیاست دفاعی، راهبرد دفاعی، 6(23).
قائدی محمدرضا، علیرضا گلشنی (1395). روش تحلیل محتوا، از کمی گرایی تا کیفی گرایی، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 7(23)، 57-82.
کرم نیا، رضا(1396). الگوی راهبردی دفاعی مبتنی بر اندیشه دفاعی حضرت امام خمینی(رحمت‌الله‌علیه)، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی
کلانتری، فتح اله(1394). کاربست سیاست دفاعی با راهبرد دفاعی و راهبرد نظامی، سیاست دفاعی، 23(92)، 35-59.
کیوان حسینی، سیداصغر(1379). گزارش همایش امام (رحمت‌الله‌علیه) و دفاع مقدس، سیاست دفاعی، 31.
مطهری، مرتضی(1373). جهاد، تهران: صدرا.
نصری، عبدالله(1377). علم و فلسفه از دیدگاه علامه جعفری، قبسات، 3(8و9) ، 120-143.
نقیب زاده، احمد(1373). نظریه‌های کلان در روابط بین‌الملل، تهران: قومس.
نوروزی فرسنگی، احمد(1385). ارتش در تاریخ و انقلاب اسلامی، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی زهد.
نوغانی دخت‌بهمنی، محسن؛ محمدی، فردین و کرمانی، مهدی(1398). خلق نظریه در مطالعات کیفی (رویکردی کاربردی به نظریه زمینه‌ای)، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس
دوره 8، شماره 3 - شماره پیاپی 31
آذر 1401
صفحه 35-65
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار