فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس

جوهره فرماندهی؛ استعدادهای بنیادین فرماندهی در فرماندهان شهید دفاع مقدس

عبدالحمید بیات؛ محمدمهدی حیدری دلگرم

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 189-212

چکیده

  فرماندهی یکی از بنیادین‌ترین مولفه‌ها در موفقیت یک سازمان نظامی است. نشان‌گذاری یک فرد در جایگاه فرماندهی، اگر مبتنی بر استعدادیابی دقیقی نباشد، همه فرایندهای جانشین‌پروری از جمله آموزش و تجربه‌اندوزی ...  بیشتر فرماندهی یکی از بنیادین‌ترین مولفه‌ها در موفقیت یک سازمان نظامی است. نشان‌گذاری یک فرد در جایگاه فرماندهی، اگر مبتنی بر استعدادیابی دقیقی نباشد، همه فرایندهای جانشین‌پروری از جمله آموزش و تجربه‌اندوزی و ارتقای آن فرد را دچار اختلال کرده و در نهایت منجر به تضعیف سازمان نظامی شود. به همین دلیل لازم است استعدادیابی به مثابه اولین و ای‌بسا مهم‌ترین گام در جانشین‌پروری با دقتی مضاعف صورت گیرد. از آن جا که در دوران انقلاب اسلامی، تجربه دفاع مقدس به عنوان تجربه‌ای موفق و کارآمد پذیرفته شده است، ببرسی آن دوران به مثابه تجربه‌زیسته موفق مد نظر قرار گرفته است. در این پژوهش تلاش شده با مطالعه زندگی بیست نفر از فرماندهانِ شهید دفاع مقدس، استعدادهای بنیادین فرماندهی که میان همه آنان مشترک بوده، احصا گردد. این استعدادهای بنیادین به هنگام شکوفا شدن، می‌توانند شایستگی‌های مورد نیاز برای جایگاه فرماندهی را در فرد فراهم آورند. در پژوهش حاضر گردآوری داده‌های پژوهش به روش مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای صورت پذیرفته و در مواردی که منابع موجود دارای نقص بوده‌اند، به مصاحبه با نزدیکان آنان اقدام شده است. تحلیل داده‌ها به روش تحلیل مضمون انجام شده است. پس از کدگذاری باز و رسیدن به مضامین فرعی و اصلی نتایج تحقیق نشان داد استعدادهای بنیادین فرماندهی شامل «عقل»، «بزرگی روح»، «بزرگواری روح»، «قوت روح» و «ویژگی‌های جسمانی» می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 675.25 K

احصا و تعیین روابط عوامل برتری‌ساز عملیات‌های پیروزمندانه دفاع مقدس

حمیدرضا ضرغامی؛ سهراب صادقی

دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 213-236

چکیده

  با توجه به اهمیت استفاده از تجارب موفق در بهبود عملکرد از سویی و از دیگر سو اهمیت دفاع مقدس و عملیات‌های پیروزمندانه آن و لزوم استفاده از این تجارب فاخر، در این پژوهش به شناسایی و تعیین روابط (اولویت) ...  بیشتر با توجه به اهمیت استفاده از تجارب موفق در بهبود عملکرد از سویی و از دیگر سو اهمیت دفاع مقدس و عملیات‌های پیروزمندانه آن و لزوم استفاده از این تجارب فاخر، در این پژوهش به شناسایی و تعیین روابط (اولویت) عوامل برتری‌ساز عملیات‌های پیروزمندانه دفاع مقدس پرداخته شده است. بدین منظور ابتدا با رویکرد تحلیل کیفی و با استفاده از نظرات تعداد 10 نفر از خبرگان و پژوهش‌گران شاخص دفاع مقدس عوامل کلیدی موفقیت که از پیشینه‌‌های پژوهشی بدست آمده بود مورد بررسی و تعدیل قرار گرفت و تعداد 12 عامل به عنوان عوامل مؤثر انتخاب شد. پس از ارائه مدل مفهومی و تدوین پرسشنامه کمی مبتنی بر شیوه دیماتل و تکمیل پرسشنامه توسط خبرگان شاخص این حوزه، به تعیین تأثیر و تاثر عوامل بر یکدیگر پرداخته شد و اولویت‌بندی عوامل با استفاده از روش دیماتل صورت گرفت. نتایج اولویت‌بندی براساس شدت مطلق اثرات در چهار سطح دسته‌بندی شدند. پنج اولویت اول عوامل از جهت اثرگذاری بیشتر بر سایر عوامل عبارتند از: 1) ولایت‌مداری و اطاعت‌پذیری از فرمانده، 2) معنویت گرایی، فرهنگ ایثار و ازخودگذشتگی و شجاعت، 3) آموزش متناسب و یکپارچه نیروها، 4) بهره‌گیری از نیروی جوانی، 5) ابتکار و خلاقیت در عملیات. تحلیل یافته‌ها در این پژوهش که با رویکردی نوآورانه و استفاده از شیوه‌ اختصاصی دیماتل برای تعیین الگوی تأثیر و تأثر عوامل بر یکدیگر انجام شده، می‌تواند زمینه بهبود عملکرد و توجه بیشتر به عوامل سرنوشت‌ساز و ارزش‌آفرین در عرصه‌های مختلف مدیریتی در سطح کشوری و لشکری مهیا نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 950.63 K

بررسی و تبیین فلسفه و ماهیت دفاع مقدس از منظر حضرت امام (ره)

سید هادی زرقانی؛ فاطمه بخشی شادمهری؛ نرگس حجی پناه؛ فرزاد عابدی شجاع

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 35-65

چکیده

  با حمله نظامی عراق به ایران، نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران با یکی از بزرگترین تهدیدات سیاسی-امنیتی مواجه شد. حضرت امام به عنوان رهبر انقلاب، در مواجهه با این تهدید، تدابیر و راهبردهای مختلفی را مدنظر ...  بیشتر با حمله نظامی عراق به ایران، نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران با یکی از بزرگترین تهدیدات سیاسی-امنیتی مواجه شد. حضرت امام به عنوان رهبر انقلاب، در مواجهه با این تهدید، تدابیر و راهبردهای مختلفی را مدنظر داشتند که مجموعه آنها را می توان در قالب مفهوم «مدیریت دفاعی» حضرت امام مطرح کرد. این پژوهش به دنبال بررسی و تحلیل«فلسفه و ماهیت دفاع مقدس» از منظر امام(ره) و مبتنی بر متن«صحیفه امام» می باشد. روش پژوهش، روش تحلیل محتوای ترکیبی(کیفی وکمّی) است و با دو رویکرد قیاس و استقراء، متن صحیفه امام (ره) در دوران دفاع مقدس مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. بر اساس فرایند «کد گذاری و مقوله بندی»، مهمترین تدابیر و راهبردهای حضرت امام احصا گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد، دربین مفاهیم مولفه «فلسفه و ماهیت دفاع مقدس»، سه مفهوم «جنگ عقیده و جنگ اسلام و کفر»، «احیای ارزش های اسلامی و دینی» و «مبارزه با سلطه و استکبار قدرت ها» بالاترین فراوانی را داشته اند. حضرت امام برای مشروعیت بخشی به جنگ و دفاع مقدس، سه راهبرد مشخص شامل «تبیین فلسفه جنگ و دفاع از منظر دینی و عقیدتی»،«تبیین فلسفه جنگ از منظر امت محوری و جهانی اندیشی» و «تبیین فلسفه جنگ از منظر ملت محوری و حکومت محوری» را مد نظر داشتند. با عنایت به محوریت رضای الهی در منظومه فکری و عقیدتی حضرت امام، راهبرد «تبیین فلسفه جنگ و دفاع از منظر دینی و عقیدتی» مهمترین راهبرد محسوب می شود و میزان بالای فراوانی مفاهیم این راهبرد نیز موید این مطلب است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.54 M

مبانی فقهی جنگ تحمیلی به عنوان( جرم سازمان یافته ی بغی) و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه امام خمینی (ره)

تیمور طاهرلو؛ طیبه عارف نیا؛ فریبا پهلوانی

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 87-108

چکیده

  جنگ تحمیلی بین جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعثی عراق ازشهریور 1359تا مرداد1367 ه ش به طول انجامید امام خمینی ره با استناد به آیه 9 سوره حجرات، تجاوز رژیم بعثی عراق را تحت عنوان جرم بغی معرفی میکند ؛ در فقه اسلامی ...  بیشتر جنگ تحمیلی بین جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعثی عراق ازشهریور 1359تا مرداد1367 ه ش به طول انجامید امام خمینی ره با استناد به آیه 9 سوره حجرات، تجاوز رژیم بعثی عراق را تحت عنوان جرم بغی معرفی میکند ؛ در فقه اسلامی نسبت به باغیان ابتدا با مذاکره به راه های مسالمت آمیز دعوت می شوند و در صورت عدم تاثیر به جنگ با باغیان پرداخته می شود ولی در اینکه دارای تشکیلات باشند یا نباشند در برخورد با زخمی ها و فراریان و اسرای باغیان حکم متفاوتی صادر می شود. راهکارهای امام خمینی ره در مقابله با این جرم من جمله دعوت کشورهای اسلامی به دفع تجاوز باغیان طبق آیه شریفه 9حجرات،فرماندهی کل قوا ، جلوگیری از انحلال ارتش و تشکیل سپاه و بسیج مستضعفین و تشکیل شورای عالی دفاع قبل از جنگ،تاسیس جهاد سازندگی ،حکم تشکیل نیروهای سه گانه سپاه،و تاسیس شورای عالی پشتیبانی جنگ و بالاخره پیام های سرنوشت سازی که در عملیات های مختلف جنگ میداد،می باشد. نتایج حاصل از تحقیق روش تحلیلی - توصیفی و کتابخانه ای بوده که به جرم انگاری و حکم این جرم در مذاهب اسلامی پرداخته و بالاخره راهکارهای مقابله با این جرم از دیدگاه امام خمینی بررسی می شود

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 374.17 K

نقش فرهنگ دینی ومعنوی و بن‌مایه‌های عرفانی در افزایش استقامت و قدرت رزمی رزمندگان درهشت سال دفاع مقدس از دیدگاه شهیدآوینی

سیده زهرا حسینی نیا؛ صابر امامی؛ امیر اسماعیل آذر

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 135-155

چکیده

  پژوهش حاضر در نظر دارد کتاب گنجینۀآسمانی آوینی را از منظر تأثیر نیروهای معنوی و دینی در ارتقای روحیۀ رزمی رزمندگان دفاع مقدس بررسی کند؛ بنابراین برای فهم بهتر تلاش آوینی در ارائۀ بعد معنوی رزمندگان هشت ...  بیشتر پژوهش حاضر در نظر دارد کتاب گنجینۀآسمانی آوینی را از منظر تأثیر نیروهای معنوی و دینی در ارتقای روحیۀ رزمی رزمندگان دفاع مقدس بررسی کند؛ بنابراین برای فهم بهتر تلاش آوینی در ارائۀ بعد معنوی رزمندگان هشت سال جنگ و تأثیر آن در توانایی رزمی آنان، باید ارتباط بینامتنی کلام آوینی و ادبیات دینی وعرفانی زبان و ادبیات فارسی موردتوجه قرارگیرد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد مقایسه‌ای به بررسی استفادۀ گفتارمتن‌های آوینی از متون کهن معنوی و عرفانی ادب فارسی و تأثیر این باورها برچگونگی رزم رزمندگان جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. بدین منظور بن‌مایه‌هایی مانند نیت، یقین، ایثار و شهادت را به‌عنوان مهم‌ترین شاخص‌های معنوی گفتارمتن‌های شهیدآوینی که در فرهنگ دینی و عرفان اسلامی تجلی کرده‌اند و در افزایش استقامت و قدرت رزمی رزمندگان میهن اسلامی تأثیر داشته‌اند در نظر می‌گیرد. میزان و چگونگی استفادۀ آوینی از این بن‌مایه‌ها را برای نشان‌دادن ابعاد معنوی رزمندگان در جهت تقویت قدرت رزمی و استقامت آنان، بررسی می‌کند این بررسی نشان می‌دهد هرچه نیروی معنوی و روحیه دینی قوی‌ترباشد توکل به خدا و اعتقادات قلبی برای مقاومت و ایثار رزمندگان در برابر دشمنان بیشتر می‌شود. نتایج این پژوهش مؤید این است که مرتضی آوینی برای توصیف مشاهدات خود از جنگ، از مضامین عرفانی کلاسیک، تأثیر پذیرفته و به این مفاهیم جنبه‌ای پویا و زنده داده و آنها را در اثرِ خود با صورت‌بندی معاصر با رنگ و پرتوی از حماسه و معنا، درجهت انگیزه و توان بخشی رزمندگان به کار گرفته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 757.21 K

کاوشی در سبک زندگی همسران شهدا جنگ تحمیلی: یک مطالعه کیفی

مرضیه محمدی نیکو؛ یاسر رضاپور میرصالح؛ شکوفه متقی دستنائی

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 157-183

چکیده

  هدف پژوهش حاضر بررسی کیفی ابعاد سبک‌زندگی همسران شهدا دوران 8 ساله دفاع مقدس بود. روش پژوهش حاضر کیفی با رویکرد پدیدارشناختی بود. جامعه پژوهش حاضر، تمامی همسران شهدا شهر یزد بودند که از این میان 17 نفر ...  بیشتر هدف پژوهش حاضر بررسی کیفی ابعاد سبک‌زندگی همسران شهدا دوران 8 ساله دفاع مقدس بود. روش پژوهش حاضر کیفی با رویکرد پدیدارشناختی بود. جامعه پژوهش حاضر، تمامی همسران شهدا شهر یزد بودند که از این میان 17 نفر بر اساس شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. افرادی برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند که بر اساس نمره برش در پرسشنامۀ سلامت‌ عمومی‌ گلدبرگ (1972) از سلامت بالایی برخوردار بودند. انتخاب حجم نمونه تا حد اشباع نظری در پژوهش‌های کیفی انجام شد. ابزار مورد استفاده در پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که از این طریق معیارها، ویژگی‌ها و مقوله‌های مرتبط با سبک زندگی سالم بر اساس نظر همسران شهدا استخراج گردید. برای تحلیل داده‌ها از شیوه تحلیل مضمون به روش کلایزی استفاده شد. نتایج نشان داد سبک زندگی همسران شهدا دارای چهار بعد سلامت روان، روابط و مشارکت اجتماعی، گرایش معنوی و مدیریت اخلاقی بود که به دو دسته سبک زندگی متمرکز به سلامت روانی- اجتماعی (آینده‌نگری، استقلال، تعامل اجتماعی و ..) و سبک زندگی متمرکز به گرایش معنوی-اخلاقی ( عبادت و بندگی، ایمان به خدا، تعهد اخلاقی و ..) طبقه‌بندی شد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان گفت الگوی خاصی از سبک زندگی که توسط همسران شهدا استخراج شد، می تواند به پیامدهای مثبت روانشناختی در آن‌ها منجر شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 618.25 K

به کارگیری تسلیحات شیمیایی توسط رژیم بعث عراق بر علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر حقوق مسئولیت بین‌المللی کشورها

محمد ستایش پور

دوره 8، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 209-226

چکیده

  تسلیحات شیمیایی، به رغم فناوری ساده، قدرت تخریب بسیار بالایی دارند. نیروهای رژیم بعث با حمایت کشورهای دیگر، به کارگیری تسلیحات شیمیایی علیه ایران را از 23 دی ماه 1359، یعنی از همان اوان آغاز دفاع مقدس، آغاز ...  بیشتر تسلیحات شیمیایی، به رغم فناوری ساده، قدرت تخریب بسیار بالایی دارند. نیروهای رژیم بعث با حمایت کشورهای دیگر، به کارگیری تسلیحات شیمیایی علیه ایران را از 23 دی ماه 1359، یعنی از همان اوان آغاز دفاع مقدس، آغاز کردند و این کار روز به روز رو به تزاید گذاشت. تعداد حملات عراق در نمودار رشد نسبی، در حدود ده حمله در سال 1359 بوده و این در حالی است که قریب به 45 حمله در سال 1367 انجام داده است که بدون تردید، با همکاری دیگر کشورها، از جمله و به ویژه آمریکا، بوده است. مقاله پیش رو بر آن شده است تا به موضوع به کار گیری تسلیحات شیمیایی در دفاع مقدس از منظر حقوق مسئولیت بین‌المللی کشورها بپردازد. فرضیه مقاله این است که مسئول دانستن یک کشور بابت آن عمل متخلفانه بین‌المللی، مانع از مسئول دانستن کشور یا کشورهای دیگر دانسته نمی‌شود. سطور حاضر، یک پژوهش کیفی و تحلیلی است و روش پژوهش به مفهوم تحقیقات کمّی در آن وجود ندارد. راستی آزمایی فرضیه این پژوهش از طریق توصیف، تحلیل منطقی و بررسی منابع حقوق بین‌الملل عمومی است. مقاله پیش رو از رهگذر تحلیل گزاره‌های حقوقی بین‌المللی استدلال کرده است که مضاف بر رژیم بعث، مسئولیت بین-المللی کشورهای دیگر، از جمله و به ویژه آمریکا بابت نقشی که در کمک یا مساعدت ایفا کرده‌اند محقق است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 659.74 K

راهکارهای انتقال آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس به نسل‌های‌آینده

جواد خضرایی راد؛ محمدباقر قالیباف؛ علی محمد احمدوند؛ علی اصغر محکی

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 35-56

چکیده

  آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس، مؤلفه‌ی محوری و استمرار ‌بخش انقلاب اسلامی است که باید حفظ و بازتولید شود و به نسل‌های بعد انتقال یابد، تا مبنای ارتقاء قدرت ملی، بازدارندگی ملی، پایداری ملی، توسعه بالندگی ...  بیشتر آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس، مؤلفه‌ی محوری و استمرار ‌بخش انقلاب اسلامی است که باید حفظ و بازتولید شود و به نسل‌های بعد انتقال یابد، تا مبنای ارتقاء قدرت ملی، بازدارندگی ملی، پایداری ملی، توسعه بالندگی و از همه مهمتر تجهیز و طی نمودن نقشه راه بلند مدت انقلاب اسلامی باشد. مقاله حاضر، برگرفته از یک پژوهش گسترده با عنوان «طرح راهبردی انتقال آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس به نسل‌های‌آینده»، از مطالعات گسترده اسنادی و میدانی بهره برده است. در این مقاله، مطلوبیت های راهبردی و نیز اولویت‌های اساسی و راهبردی انتقال آموزه‌های فرهنگی دفاع مقدس شناسایی شده، اهداف و راهبردهای انتقال این آموزه‌ها تعیین و نگاشت نهادی انتقال آنها تدوین، و الزامات تحقق طرح راهبردی آنها مشخص شده‌است. این دستاورد، از راه مطالعه اسناد بالادستی؛ فرامین و تدابیر امامین انقلاب اسلامی؛ سندهای راهبردی ایثار، جهاد و شهادت، مطالعه ادبیات نظری و پیشینه پژوهشی موجود، مطالعات تطبیقی، انجام مصاحبه‌های‌ عمیق با 56 نفر از خبرگان (در مرحله اول) و دریافت 40 پرسشنامه از خبرگان برای وزن دهی و سنجش پایای و روایی (در مرحله دوم) حاصل شده‌‌است. پاسخ‌های مصاحبه شوندگان و جواب‌های پاسخگویان به پرسشنامه‌ها، طی چند مرحله، همراه با برگزاری جلسات «گروه کانونی» متعدد، از سوی تیم داوران خبره، تحلیل مضمون، محوربندی و دسته بندی شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 694.06 K

نقش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) در دفاع مقدس در دوران ریاست‌جمهوری(1367-1360)

سید امین حجازی

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 185-209

چکیده

  جنگ هشت‌ساله رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، از بزرگ‌ترین افتخارات تاریخ ملّت ایران و نماد ایستادگی و فداکاری عمومی مردم است. آیت‌الله خامنه‌‌ای از نخستین ساعات شروع جنگ تحمیلی تا پایان آن، ...  بیشتر جنگ هشت‌ساله رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، از بزرگ‌ترین افتخارات تاریخ ملّت ایران و نماد ایستادگی و فداکاری عمومی مردم است. آیت‌الله خامنه‌‌ای از نخستین ساعات شروع جنگ تحمیلی تا پایان آن، در سطوح گوناگون سیاستگذاری، راهبردی و تاکتیکی، نقش‌های مهمی را در آن ایفا کردند. نقش آیت‌الله خامنه‌ای در دفاع مقدس را می‌توان به دو مقطع «سال اول جنگ» و «دوران ریاست‌جمهوری» تقسیم کرد. در سال اول جنگ، ایشان به عنوان نماینده امام در شورای عالی دفاع در جبهه‌ها حضور یافتند. در دوره دوم که مقارن با دوران ریاست‌جمهوری ایشان است، به دلیل منع امام خمینی(ره)، امکان حضور ایشان در جبهه‌ها وجود نداشت؛ اما به‌عنوان دومین مقام رسمی کشور، در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با دفاع مقدس نقش داشتند. سوال مقاله این است که نقش‌های عمده آیت‌الله خامنه‌ای در دفاع مقدس در دوران ریاست‌جمهوری چه بوده است؟ فرضیه این است که نقش‌های عمده ایشان، شامل اداره امور کشور به عنوان رئیس‌جمهور، ریاست شورای عالی دفاع، ریاست شورای عالی پشتیبانی جنگ، تمشیت امور ارتش و سپاه و هدایت سیاست خارجی بوده است. تحقیق بر مبنای نتایج، از نوع کاربردی است و اسناد و اطلاعات از منابع معتبر به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش توصیفی تاریخی استفاده شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 575.7 K

ویژگی‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس

محمد اکرمی نیا

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 9-34

چکیده

  این مقاله به دنبال واکاوی ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. هدف اصلی این مقاله شناخت ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. سئوال مطرح شده ...  بیشتر این مقاله به دنبال واکاوی ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. هدف اصلی این مقاله شناخت ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. سئوال مطرح شده عبارتست از این که ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس کدامند؟. در قالب فرضیه تحقیق به نظر می­رسد ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس عبارت بوده است: ایدئولوژی انقلابی، عدم تعهد رادیکال، الهام‌بخشی، صدور انقلاب و ... . پژوهش از نوع کاربردی است و با روش­های توصیفی و تاریخی انجام شده است. داده­های تحقیق با روش کتابخانه­ای و ابزار اسناد و مدارک گردآوری شده و با روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. نتایج تحقیق نشان می­دهد ویژگی­های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس عبارت بوده است: ایدئولوژی انقلابی، عدم تعهد رادیکال، الهام‌بخشی، صدور انقلاب، موازنه‌سازی، مدافع منطقه‌ای، هویت مقاومت، مدل‌سازی کنش انقلابی، کنش ژئوپلیتیکی و رهبر منطقه‌ای.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 451.32 K

هستی شناسی و معرفت شناسی سیاست خارجی ایران دوران دفاع مقدس

قدیر نظامی پور

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 35-59

چکیده

  هدف این تحقیق شناخت مبانی هستی شناسانه و معرفت شناسانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. پرسش اصلی مقاله آن است که «نشانه‌های هسته‌شناسانه و معرفت‌شناسانه سیاست خارجی ایران ...  بیشتر هدف این تحقیق شناخت مبانی هستی شناسانه و معرفت شناسانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس است. پرسش اصلی مقاله آن است که «نشانه‌های هسته‌شناسانه و معرفت‌شناسانه سیاست خارجی ایران در دوران دفاع مقدس کدام است؟» فرضیه تحقیق به این موضوع اشاره دارد که «قالب‌های هستی‌شناسانه سیاست خارجی دفاع مقدس براساس آموزه‌های اسلام‌گرایی و براساس نشانه‌های جهاد و مقاومت، رهبری دینی و موعودگرایی شکل گرفته است. در‌حالی‌که قالب‌های معرفت‌شناسانه سیاست خارجی تابعی از ضرورت‌های انقلاب اسلامی ایران در حوزه دیپلماسی انقلابی، تامین حقانیت و مصلحت تاکتیکی بوده است.» تحقیق از نوع کاربردی است و با استفاده از روش های توصیفی و تاریخی انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات میدانی است و از ابزار اسناد و مدارک برای گردآوری داده­ها استفاده شده است و داده­های گردآوری شده با روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد فرضیه مطرح شده مورد تایید قرار گرفته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 494.26 K

مطالعه جامعه شناختی نقش ورزش و نهادهای ورزشی در ساختار جنگ (نمونه موردی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)

رضا جهان‌فر؛ محسن مرادیان؛ عاصمه قاسمی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 61-84

چکیده

  مطالعه و پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش ورزش و نهادهای ورزشی در ساختار جنگ (به ویژه سال‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)، انجام و برای دستیابی به اهداف اصلی و فرعی از رویکرد ترکیبی بهره گرفته شده است. پژوهشگر ...  بیشتر مطالعه و پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش ورزش و نهادهای ورزشی در ساختار جنگ (به ویژه سال‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)، انجام و برای دستیابی به اهداف اصلی و فرعی از رویکرد ترکیبی بهره گرفته شده است. پژوهشگر به منظور اجرای پرسشنامه‌ای پایا و روا، انجام مطالعات بیشتر در مبانی نظری تحقیق و نظرسنجی‌های کارشناسانه را سرلوحه کار خود قرار داد. پایایی پرسشنامه با آلفای کرونباخ (0.892) است. پس از محاسبه نتایج پرسشنامه با Spss ، در مرحله بعدی مصاحبه با تعداد 13 نفر از خبرگان دانشگاهی، نظامی و ورزشی انجام شد. برای تحلیل محتوای مصاحبه‌ها و استخراج مقوله‌ها و مفاهیم و ارائه گزارش از نرم‌افزار Maxqda استفاده شد. در نهایت نتایج منتج از پژوهش عبارتند از؛ 1- به رغم اینکه ورزش بر ساختار جنگ اثرگذار است، ولی اثرگذاری نهادهای ورزشی در ساختار جنگ کم است. 2- اگرچه ورزش در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اثرگذار بود ولی، نهادهای ورزشی نتوانستند به عاملی برای کاهش تنش و درگیری در این جنگ مبدل شوند. همچنین ورزش عاملی برای رونق جنگ و افزایش درگیری نظامی عراق و ایران محسوب نمی‌شود. البته حضور ورزشکاران ایرانی در جبهه توانست منجر به افزایش انگیزه حضور مردم ایران در جنگ و حمایت اجتماعی از ادامه فرایند جنگ شود. همچنین در سئوال اصلی (نقش ورزش و نهادهای ورزشی در جنگ) تعداد 6 مضمون اصلی و 22 کد، در سئوال فرعی نقش ورزش و نهادهای ورزشی در جنگ ایران-عراق، تعداد 4 مضمون اصلی و تعداد 16 کد شناسایی شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1 M

اقتصاد سیاسی ایران در دوران دفاع مقدس

ابراهیم متقی؛ مهدی قربانی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 85-109

چکیده

  هرگونه منازعه منطقه‌ای تاثیر خود را در اقتصاد سیاسی بین‌المللی به جا می‌گذارد. برخی از نظریه‌پردازان اقتصاد سیاسی بین‌المللی همانند «سوزان استرنج» به این موضوع اشاره دارند که بسیاری از جنگ‌های ...  بیشتر هرگونه منازعه منطقه‌ای تاثیر خود را در اقتصاد سیاسی بین‌المللی به جا می‌گذارد. برخی از نظریه‌پردازان اقتصاد سیاسی بین‌المللی همانند «سوزان استرنج» به این موضوع اشاره دارند که بسیاری از جنگ‌های منطقه‌ای تلاش سازمان‌‌یافته‌ای برای کنترل مجدد منابع اقتصادی خواهد بود. براساس چنین نگرشی، هرگونه تلاش برای کنترل منابع اقتصادی و راهبردی زمینه‌ لازم برای ظهور جنگ‌های منطقه‌ای جدید را به وجود می‌آورد. به همان‌گونه‌ای که جنگ‌ها رابطه درهم‌تنیده‌ای با اقتصاد سیاسی بین‌المللی دارند، با اقتصاد سیاسی کشورهای منطقه‌ای و بازیگران درگیر نیز رابطه متقابل دارد.زندگی اجتماعی و سیاسی ایران در دوران جنگ تحمیلی تحت‌تاثیر قالب‌های اقتصاد سیاسی دفاع حاصل شده است. در تبیین مقاله از روش‌شناسی تحلیل محتوا استفاده می‌شود و در تنظیم مقاله از رهیافت «رابرت گیلپین» و «سوزان استرنج» در ارتباط با شاخص‌های اقتصاد سیاسی بین‌المللی و منازعات منطقه‌ای استفاده شده است.پرسش اصلی مقاله آن است که «جنگ تحمیلی چه تاثیری بر اقتصاد سیاسی ایران به جا گذاشته است؟‌» فرضیه مقاله به این موضوع اشاره دارد که «اقتصاد سیاسی دفاع مقدس منجر به رشد اقتصادی منفی و افزایش ضریب قابلیت‌های مقاومت و راهبردی در ایران گردید.» و آنچه به عنوان یافته تحقیق می توان به آن اشاره نمود این است که؛ جنگ تحمیلی زمینه فعال سازی زیرساخت های اجتماعی، اقتصادی و راهبردی ایران را فراهم نمود و اگرچه در دوران جنگ قابلیت اثربخشی ایران کاهش پیداکرد، اما این امر در دوران بعد از جنگمنجر به بالندگی نهادهای سیاسی و اجتماعی و افزایش ضریب رشد اقتصادی و درآمد سرانه کشور گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 543.96 K

راهبردهای تحقق فرماندهی و کنترل آجا در عملیات مشترک

فتح الله کلانتری؛ عبدالعلی پورشاسب

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 221-250

چکیده

  ارتش ج.ا.ایران شامل چهار نیرو (زمینی، پدافند، هوایی و دریایی) با ماهیت تخصصی مجزا و فضای عملیاتی متفاوت است، تنوع در تخصص و محیط عملیاتی آجا، موجب تفاوت در راهبردها و نهایتاً انحصارطلبی فرماندهی و کنترل ...  بیشتر ارتش ج.ا.ایران شامل چهار نیرو (زمینی، پدافند، هوایی و دریایی) با ماهیت تخصصی مجزا و فضای عملیاتی متفاوت است، تنوع در تخصص و محیط عملیاتی آجا، موجب تفاوت در راهبردها و نهایتاً انحصارطلبی فرماندهی و کنترل می‌شود. الزام حضور سلاحها و تجهیزات و نیروهای متنوع با تخصص‌ها و فرهنگ سازمانی مختلف برای پاسخگویی به کنش‌های متنوع دشمن، نیاز به سامانه فرماندهی و کنترل یکپارچه و شبکه محور دارد که با توسعه ی زیر ساختهای ارتباطی امن و مستقل و پایدار و ایجاد وحدت فرماندهی، باعث همافزایی در طرحریزی، اجرا، کنترل، نظارت و ارزیابی مستمرِ عملیات مشترکِ نیروهای آجا میگردد. هدف اصلی تحقیق احصاء عوامل محیطی نقشآفرین و تدوین راهبردهای هم افزایی سامانه فرماندهی و کنترل آجا در عملیات مشترک است، نوع تحقیق کاربردی- توسعهای، روش تحقیق مرکب (توصیفی و زمینهای- موردی) با رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) است. جامعه نمونه 74 نفر، روش جمعآوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای، یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج تحقیق تعداد 19 عامل (7 قوت، 3 ضعف، 7 فرصت و 2 تهدید) نقش آفرین احصاء شده است. از تلفیق عوامل بالا تعداد 12 مطلوبیت و 17 چالش به دست آمده است. برابر محاسبات مشخصات منطقه راهبردی در موقعیت تهاجمی معطوف به قوت قرار دارد، بر همین اساس تعداد 7 راهبرد برای هم افزایی مولفه فرماندهی و کنترل آجا در عملیات مشترک تدوین شده است. برای تحقق راهبردها الزام های 4گانه دانشی- منابع- ساختاری و قوانین و مقرارات ارائه شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 824.48 K

ارائه الگوی ویژگی‌های مدیریت جهادی در فرماندهان هشت سال دفاع مقدس (پژوهشی مبتنی بر بیانات حضرت امام خمینی(ره) و امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی))

اویس ترابی؛ هادی مراد پیری؛ علی خانی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 9-31

چکیده

  هدف از تحقیق حاضر، ارائه الگوی جامعی از ویژگی‌های مدیریت جهادی در فرماندهان هشت سال دفاع مقدس می‌باشد. برای نگارش ادبیات تحقیق از روش مطالعات کتابخانه ای و برای دستیابی به هدف اصلی مقاله، از روش تحلیل ...  بیشتر هدف از تحقیق حاضر، ارائه الگوی جامعی از ویژگی‌های مدیریت جهادی در فرماندهان هشت سال دفاع مقدس می‌باشد. برای نگارش ادبیات تحقیق از روش مطالعات کتابخانه ای و برای دستیابی به هدف اصلی مقاله، از روش تحلیل مضمون یا تم با رویکرد تفسیری استفاده شده است. به این منظور، به بررسی بیانات حضرت امام خمینی (ره) در طول سال‌های 1359-1368و بیانات امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، درطول سال‌های 1399-1360 پرداخته‌شده است. که در این میان، بدلیل حجم بالای سخنرانی ها ، با انتخاب و مطالعه هدفمند، بیش از 90 سخنرانی مرتبط با موضوع تحقیق مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل متن سخنرانی ها، پس از مطالعه دقیق این متون و ایجادکدهای اولیه، به شناخت و پالایش مضمون‌ها فرعی پرداخته شد و سپس با دسته بندی مضمون‌های فرعی شناسایی‌شده، مضمون های استخراج گردید. جهت ترسیم شبکه مضامین از نرم‌افزار «ایکس مایند مپ» استفاده شده است. در مجموع، از مطالعات انجام شده تعداد 189 کد مفهومی (در قالب 128 مفهوم)، 55 مضمون فرعی و 13 مضمون اصلی به دست آمد که مضامین اصلی سیزده‌گانه این پژوهش عبارتند از: ایثار، مجاهدت، خدامحوری، بصیرت، خلاقیت و نوآوری، روحیه خودباوری، ساده زیستی ، روحیه خدمتگذاری، تکلیف گرایی، مدیریت و هدایت آگاهانه و دلسوزانه، کادرسازی، صداقت، عدالت.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 452.2 K

بررسی و تبیین راهبردهای دفاعی حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) در دفاع مقدس.

سید هادی زرقانی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 33-68

چکیده

  پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به دلیل ماهیت دینی، استقلال طلبانه و ضد استکباری نظام اسلامی، توطئه‌های مختلفی از سوی قدرت‌های بزرگ بر علیه ملت و کشور ایران طراحی و اجرا شد. حمله و تجاوز نظامی رژیم ...  بیشتر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به دلیل ماهیت دینی، استقلال طلبانه و ضد استکباری نظام اسلامی، توطئه‌های مختلفی از سوی قدرت‌های بزرگ بر علیه ملت و کشور ایران طراحی و اجرا شد. حمله و تجاوز نظامی رژیم بعث عراق به خاک ایران در شهریور سال 1359 به نیابت از قدرت های بزرگ و همراهی کشورهای منطقه از جمله این توطئه ها و بزرگترین آن  محسوب می‌شود. جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، با وجود هزینه‌های فراوان مادی و تقدیم هزاران شهید و جانباز برای بقاء نظام اسلامی، دربردارنده تجربیات و تلاش‌های ارزنده‌ای بود که در تداوم بقاء و تقویت روزافزون نظام اسلامی نقش موثری داشت. از این منظر دوره دفاع مقدس به مثابه گنجینه ارزشمندی از تجربیات، سیاست ها، طرح‌ها، تدابیر و راهبردهایی است که می‌تواند به عنوان چراغ راه آینده نظام اسلامی در مقابله با تهدیدات آتی قرار گیرد. حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) به عنوان یک فقیه و مجتهد مسلم دینی و رهبر سیاسی آگاه در مدیریت حکیمانه دفاع مقدس نقش بی‌بدیلی داشتند و مجموعه مولفه‌ها و اصول دینی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی را در مدیریت دفاع مقدس در نظر داشتند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی و تحلیل راهبردهای دفاعی مد نظر حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) در دوران دفاع مقدس پرداخته است. روش پژوهش، روش تحلیل محتوای کیفی و کمّی است و با دو رویکرد قیاس و استقراء، متن صحیفه امام خمینی(رحمه الله علیه) در دوران دفاع مقدس مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. برای شناخت و تبیین مفاهیم و راهبردهای دفاعی مد نظر حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه)، مولفه های هفت گانه دفاعی شامل(فلسفه و ماهیت دفاع مقدس، فرهنگ و رفتار سازمانی نیروهای مسلح، عملیات روانی، اخلاق اسلامی در جنگ، نیروی نظامی تراز انقلاب اسلامی، نقش قدرت های جهانی در جنگ و نقش و کارکرد بسیج مردمی) ملاک قرار گرفته است. در قالب یافته های پژوهش و بر بنیاد این هفت مولفه؛ 54 مفهوم دفاعی بر اساس متن صحیفه امام خمینی(رحمه الله علیه) استخراج شده است. در ادامه با مبنای قرار دادن 54 مفهوم و با روش تحلیل محتوی کیفی و فرایند«مقوله سازی»، هفده راهبرد دفاعی مد نظر حضرت امام خمینی(رحمه الله علیه) در مولفه های هفت گانه احصاء شده است.         

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 851.62 K

« بررسی نقش جماعت اهل حق استان کرمانشاه در حماسه دفاع مقدس» (با تاکید بر دلایل همگرایی مردم اهل حق در دوران دفاع مقدس)

مرادعلی محمدی؛ طهماسب علیپوریانی؛ مسعود اخوان کاظمی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 115-140

چکیده

  در جریان جنگ تحمیلی، گروه‌هایی از مردم ایران در این دفاع دینی،ملی مشارکت داشتند ازجمله آنها می‌توان به شرکت مردمانی از جامعه اهل‌حق استان کرمانشاه اشاره نمود. این مقاله با هدف تبیین نقش و جایگاه اهل ...  بیشتر در جریان جنگ تحمیلی، گروه‌هایی از مردم ایران در این دفاع دینی،ملی مشارکت داشتند ازجمله آنها می‌توان به شرکت مردمانی از جامعه اهل‌حق استان کرمانشاه اشاره نمود. این مقاله با هدف تبیین نقش و جایگاه اهل حق استان کرمانشاه دردفاع مقدس و شناسایی مهمترین دلایل همگرایی آنها در این حماسه است. برای دستیابی به این اهداف از روش کتابخانه‌ای و میدانی اقدام به جمع آوری اطلاعات شده، سپس با تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس تحلیل محتوا و در بخش کمی از تحلیل آماری بهره گیری شد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که اگر چه در ابتدای جنگ تحمیلی، حزب بعث عراق از این جامعه آسیب پذیر استفاده به عمل آورد و گروهی را به عنوان مهاجمین به منظور مین گذاری جاده های مرزی، خرابکاری و سایر اعمال تروریستی به کار گرفت، اما مسئولین سازمان‏ها و نهادهای نظامی، امنیتی برای جلوگیری از گسترش تهدید ایجاد شده با انجام فعالیت ها و اقدامات اساسی توانستند آن را به فرصت تبدیل نموده و ضمن جلوگیری از گسترش فعالیت خرابکارانه، از توان نیروهای اهل حق در راستای تامین امنیت منطقه و استقرار آنها در خطوط پدافندی در مقابل ارتش بعث عراق و انجام عملیات های آفندی استفاده نمایند. بر اساس این پیمایش، مهمترین دلایل همگرایی مردم اهل حق، «مشترکات دینی» ، «هدایت و رهبری و توجه فراگیر امام خمینی(ره) به وحدت بین مردم با مذاهب مختلف» ، «سلحشوری و وطن دوستی مردم غرب کشور در دفاع سرزمینی و حفظ تمامیت ارضی» و« «فرهنگ رفتاری فرماندهان و کارکنان سپاه پاسداران» مشخص گردیده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 787.08 K

نقش دفاع مقدس بر خودکارامدی جانبازان جنگ تحمیلی شهر اهواز

جعفر ثمری صفا؛ سمیه کاظمیان؛ مژگان پوردل؛ مرضیه سلطانی

دوره 7، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 167-179

چکیده

  جنگ تحمیلی به عنوان یک عامل استرس زا می تواند منجر به عوارض ناگواری در زندگی انسان‌ها شود. افرادی که مستقیما در جنگ تحمیلی  شرکت می کنند و به نوعی در معرض ضربه‌های ناشی از این بلای خانمان‌سوز قرار ...  بیشتر جنگ تحمیلی به عنوان یک عامل استرس زا می تواند منجر به عوارض ناگواری در زندگی انسان‌ها شود. افرادی که مستقیما در جنگ تحمیلی  شرکت می کنند و به نوعی در معرض ضربه‌های ناشی از این بلای خانمان‌سوز قرار می گیرند و اولین قربانیان جنگ هستند. اثرات جنگ تحمیلی تا اعماق خانواده ها و جامعه نیز نفوذ می کند. خانواده مجروحین، معلولین، شهدا و اسرا قربانیان فراموش شده این جنگ محسوب می شوند. هدف این پژوهش بررسی نقش دفاع مقدس بر خودکارآمدی جانبازان جنگ تحمیلی شهر اهواز بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی -مقایسه‌ای بود و جامعه‌ی آماری آن شامل جانبازان شهر اهواز در سال 1398 بود. حجم نمونه 150 نفر از جانبازان بودند که به روش در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه‌ی خودکارآمدی عمومی (شرر و همکاران، 1982) بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میانگین و انحراف معیار خودکارآمدی به ترتیب برابر 44/62 و 09/7 بود. نتایج پژوهش بیانگر این بود که دفاع مقدس و به نوعی جنگ تحمیلی با اینکه اثرات منفی بر سلامت روان جانبازان داشته ولی منجر به افزایش عزت‌نفس و ارزشمندی خود، احساس کفایت و کارآیی در برخورد با مسائل زندگی که همگی اشاره به میزان خودکارآمدی در جانبازان دارند، گشته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 359.13 K

رفتار و عملکرد سیاسی- نظامی کشورهای منطقه در قبال جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران

عبدالعلی پورشاسب؛ محسن مرادیان؛ مجید آرش

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 9-47

چکیده

  باوجود آنکه کشورهای منطقه موانع زیادی سر راه جمهوری اسلامی ایران قرار داده و در روند جنگ نقش مهم و موثری ایفا کردند، مع‎الوصف هنوز این نقش به طور کامل و درخور رزمندگان شجاع ایران مورد کنکاش و مداقه قرار ...  بیشتر باوجود آنکه کشورهای منطقه موانع زیادی سر راه جمهوری اسلامی ایران قرار داده و در روند جنگ نقش مهم و موثری ایفا کردند، مع‎الوصف هنوز این نقش به طور کامل و درخور رزمندگان شجاع ایران مورد کنکاش و مداقه قرار نگرفته و نقش و چهره واقعی این کشورها برای ملت‎های منطقه حتی مردم و مسئولین ایران نمایانده نشده است. در این تحقیق اتکا به اسناد زیاد بوده و محقق ابتدا با استفاده از اسناد منتشر شده معتبر داخلی و خارجی به توصیف روابط‌ دیپلماتیک‌ کشورهای منطقه خلیج فارس با جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعث عراق پرداخته و سپس با مراجعه به خبرگان برای تحقق اهداف تحقیق و اعتباریابی یافته‎های کتابخانه‎ای خود اقدام نموده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که کشورهای حامی عراق در شروع جنگ، کمک‎های تدارکاتی و اطلاعاتی زیادی انجام نداده و این کمک‎ها فقط در حد قرارداد‎هایی بود که از قبل با عراق داشتند؛ اما از زمانی که ایران وارد فضای جغرافیایی عراق ‎شد، کمک‎های خود را افزایش دادند؛ لیکن نه به اندازه‎ای که عراق پیروز شود. در انتهای جنگ که عراق دوباره بخش‎هایی از ایران را اشغال کرد هم، شاید فشار آنها بود که صدام در ایران نماند و به مرزهای بین‎المللی بازگشت. درواقع حتی کشورهای حامی صدام هم نمی‎خواستند که جنگ پیروز نظامی داشته باشد. به همین دلیل بعد از جنگ که پتانسیل نظامی صدام خیلی زیاد شده بود با حمله به او به بهانه اشغال کویت، این پتانسیل را از او گرفتند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 545.42 K

شناسایی و جاری سازی ارزش های فرماندهان دفاع مقدس (ارائه یک نظریه داده بنیاد)

پروانه غیبی؛ یوسف محمدی مقدم؛ زهرا علی پور؛ عباسعلی قیومی

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 145-174

چکیده

  راهبرد های ارزشی فرماندهان، در راهبری و مدیریت فرهنگ ایثار و دلاوری نقش آفرین است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و سعی دارد تا با الهام از روش داده بنیاد و رویکرد تفسیری، مدل پارادایمیِ " ارزش های ...  بیشتر راهبرد های ارزشی فرماندهان، در راهبری و مدیریت فرهنگ ایثار و دلاوری نقش آفرین است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و سعی دارد تا با الهام از روش داده بنیاد و رویکرد تفسیری، مدل پارادایمیِ " ارزش های فرماندهان دفاع مقدس "، را کشف نماید. جمع آوری داده ها با استفاده ازروش مصاحبه نیمه ساختاریافته، در محدوده ی زمانی سال های 1399-1397 به روش کیفی صورت پذیرفته است. میدان مطالعه خبرگان فرماندهان و سرداران دوران دفاع مقدس بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و بر مبنای شاخص اشباع نظری تعداد پانزده نفر از آنها، به عنوان نمونه ای ازجامعه ی پژوهش مورد مصاحبه قرار گرفتند. کدهای حاصل از متن گزاره ها، با استفاده از روش تحلیل محتوا احصاء شدند و سپس بر مبنای آن ها، مدل پارادایمیِ ارزش های فرماندهان دفاع مقدس به صورتی داده بنیاد شناسایی شد. پس از روایی سنجی واعتباریابی مدل کشف شده بر مبنای شاخص های الگوی داده بنیاد، روایت نظری این پژوهش با توجه به مدل احصاءشده، بدین شرح جلوه گر شد:«تجربه هشت سال دفاع مقدس با وجود رهبرانی سرآمد و آرمان‌هایی خدامحور، در بستر کهن‌الگوهای دینی و جذب کاریزماتیک پیروان با استراتژی‌های سازماندهی و همراستایی و تلفیق فرماندهی نهادی و هیأتی به پیامدهای گسترش حاکمیت قانون خدا و انگیزه خدمت‌رسانی عمومی در راهبرد های ارزشی منابع انسانی دفاع مقدس منجر شده است» . در ادامه پیشنهادهای علمی - اجرایی مبتنی بر یافته های تحقیق ارائه شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 904.91 K

واکاوی وتحلیل چگونگی تبادل اسرای جنگ ایران و عراق(1359-1367)

غلامرضا علاماتی

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 225-247

چکیده

  گرچه جنگ به‌عنوان پدیده‌ای زشت و ناپسند همزاد دیرین تاریخ بشر میباشد ولی گاه درگیر شدن در آن اجتناب‌ناپذیر است؛ زمانی که دولتی اقدام به جنگ و تجاوز بر علیه دولتی دیگر می‌کند ورود مردم و دولت کشور دوم ...  بیشتر گرچه جنگ به‌عنوان پدیده‌ای زشت و ناپسند همزاد دیرین تاریخ بشر میباشد ولی گاه درگیر شدن در آن اجتناب‌ناپذیر است؛ زمانی که دولتی اقدام به جنگ و تجاوز بر علیه دولتی دیگر می‌کند ورود مردم و دولت کشور دوم برای دفاع از خود اجتنابناپذیر می‌شود. تلفات و صدمات انسانی همچون کشته یا زخمی شدن تعدادی از نیروهای درگیر و یا به اسارت درآمدن شماری دیگر از آنها جزء لاینفک جنگ است.هدف از پژوهش حاضر واکاوی تحلیل و ارزیابی عملکرد دو کشور است. برای رسیدن به این هدف از روش کتابخانه‌ای (بر پایه منابع اسنادی و کتابخانه‌ای) و رویکرد توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. چارچوب نظری تحقیق بر مبنای قوانین کنواسیون 1949میلادی ژنو در مورد چگونگی نگهداری و تبادل اسرای جنگی تحت نظارت کمیته بین‌المللی صلیب سرخ می‌باشد. نتایج پژوهش نشان‌دهنده این است که جریان تبادل اسراء از سال 1360 شروع شده وتا سال 1382 در مراحل مختلف، تعداد 95835 نفر از اسیران دو طرف مبادله شده و به کشورشان بازگشته‌اند؛ همچنین بر اساس مستندات و صورتجلسات موجود در آرشیو اسناد درمی‌یابیم که رویکرد دولت ایران نسبت به دولت عراق مبتنی بر موازین انسانی، حقوق بین‌المللی و بشردوستانه بوده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.14 M

تأثیر سرمایه اجتماعی بر امنیت ملی در دوران دفاع مقدس

گارینه کشیشیان سیرکی

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 29-54

چکیده

  سرمایه اجتماعی با مؤلفه ­هایی مانند اعتماد، مشارکت، انسجام و ارزش­ها شناخته می­ شود و امنیت ­ملی توانایی یک دولت در جلوگیری از تهدید نسبت به سه مؤلفه تمامیت ارضی، جامعه و رژیم است که مهم­ترین ...  بیشتر سرمایه اجتماعی با مؤلفه ­هایی مانند اعتماد، مشارکت، انسجام و ارزش­ها شناخته می­ شود و امنیت ­ملی توانایی یک دولت در جلوگیری از تهدید نسبت به سه مؤلفه تمامیت ارضی، جامعه و رژیم است که مهم­ترین عناصر بقای دولت محسوب می شوند. امنیت­ ملی از پنج بخش امنیت­ نظامی، امنیت­ سیاسی، امنیت ­اقتصادی، امنیت ­اجتماعی و امنیت ­زیست ­محیطی تشکیل شده است. هدف از نگارش مقاله حاضر، پاسخ به این سؤال بود که سرمایه اجتماعی چه تأثیری بر امنیت ­ملی در هشت­سال دفاع مقدس داشته است؟ براین اساس، فرضیه پژوهش بر پایه مؤلفه­های بنیادین سرمایه ­اجتماعی، در تناظری مستقیم با مصادیق هشت سال دفاع مقدس، با روش تاریخی و با استفاده از ابزار اسنادی و منابع کتابخانه­ای مورد ارزیابی قرار گرفت. جمهوری اسلامی ایران درطی هشت سال جنگ تحمیلی توانست با سرودن حدیث پایداری، رشادت و دلاوری، امنیت، بقاء و عزّت را برای ملّت ایران به ارمغان آورد. یافته­ های به ­دست آمده از این مطالعه بیانگر وجود رابطه ­ای مستقیم و معنادار میان سرمایه اجتماعی و امنیت ملی بخصوص در بعد داخلی، در مطالعه موردی دفاع مقدس است. با توجه به عمق و شعاع این ارتباط به نظر می­رسد با تمرکز بر سرمایه اجتماعی بیش از سایر سرمایه ­ها به ­خوبی می­توان بر مشکلات و مصائب اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کنونی کشور نیز فائق آمد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 502.55 K

تحلیل موانع و ارائه الگوی راهبردی عملیاتی جهت توسعه گردشگری و موزه‌های دفاع مقدس در استان خوزستان

محمد بهرام زاده

دوره 7، شماره 1 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 109-136

چکیده

  پدیده جنگ علی‌رغم ماهیت و زمان وقوع آن بخشی از تاریخ ملت‌هاست و به مثابه یک پدیده تاریخی در صورت‌بندی هویت و حیات اجتماعی و فرهنگی جوامع نقش اساسی ایفا می‌کند. گردشگری جنگ می‌تواند یک محور اساسی در ...  بیشتر پدیده جنگ علی‌رغم ماهیت و زمان وقوع آن بخشی از تاریخ ملت‌هاست و به مثابه یک پدیده تاریخی در صورت‌بندی هویت و حیات اجتماعی و فرهنگی جوامع نقش اساسی ایفا می‌کند. گردشگری جنگ می‌تواند یک محور اساسی در تبادل فرهنگی و یکی از وجوه قابل‌اتکا جاذبه‌های گردشگری به شمار آید. مسأله اصلی پژوهش حاضر بررسی الگوی راهبردی عملیاتی جهت توسعه گردشگری و موزه‌های دفاع مقدس در استان خوزستان چیست. از اهداف این پژوهش بررسی و تحلیل موانع و ارائه الگویی راهبردی عملیاتی جهت توسعه گردشگری موزه‌های دفاع مقدس در استان خوزستان است. این پژوهش به لحاظ هدف؛ کاربردی و روش بررسی آن، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری آن را کلیه گردشگران و بازدیدکننده از موزه‌های دفاع مقدس خوزستان در سال 1399 است. دراین‌بین حجم نمونه (265 نفر) تعیین گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS19 استفاده‌شده است. همچنین برای سنجش قابلیت اعتماد سازه‌های مورد نظر از ضریب آلفای کرونباخ استفاده‌شده است، در ادامه جهت ارائه مدل راهبردی از تحلیل سوات بهره گرفته‌شده است. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین تأثیر را بر گردشگری موزه‌های دفاع مقدس متغیر ضعف بازاریابی داشته با ضریب تأثیر 0.27 دارد. همچنین نتایج روش تجزیه‌وتحلیل سوات به شکل نظام‌یافته استراتژی‌ ST پیشنهاد می‌دهد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 955.48 K

مطالعه ابعاد حقوقی نسل زدایی قومیتی حلبچه؛ با مروری بر رویکرد قانون مجازات اسلامی 1392 به جنایت قتل دسته جمعی

بهروز یوسفلو؛ رامین بایرامی آرباطان

دوره 6، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 55-100

چکیده

  امروزه بیش از هر زمان دیگری ارتکاب جنایت توسط بزهکاران مرزها را درنوردیده، با ابزارهای مهلک تر ارتکاب یافته و اقوام، ادیان ، گروه ها را نشانه رفته و بزهدیدگی از حالت فردگرایانه خارج شده و بزهکار دشمن ...  بیشتر امروزه بیش از هر زمان دیگری ارتکاب جنایت توسط بزهکاران مرزها را درنوردیده، با ابزارهای مهلک تر ارتکاب یافته و اقوام، ادیان ، گروه ها را نشانه رفته و بزهدیدگی از حالت فردگرایانه خارج شده و بزهکار دشمن امنیت جامعه قلمداد شده است. یکی از مصادیق چنین جنایاتی، نسل کشی واقع در حلبچه می باشد . در این مقاله، برآنیم تا به شیوه توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مباحث حقوقی جنایت بمباران شیمیایی حلبچه همچون، موارد نقض انواع کنوانسیون ها و مقررات بین المللی از سوی رژیم بعث عراق، تطبیق رفتار مجرمانه رژیم بعث عراق با جنایات بین المللی و تحلیل مسؤولیت کیفری دولت عراق، بررسی جنایت نسل کشی و سایر جنایات بین المللی طبق اساسنامه دیوان کیفری بین المللی ،ارزیابی نظام حقوقی ایران در جرم انگاری جنایت نسل کشی بپردازیم.مطالعات نشان میدهد، با توجه به عناصر مادی و معنوی هر یک از جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل کشی مندرج در مواد 5 ،6 و 7 اساسنامه دیوان کیفری بین المللی،بمباران شیمیایی حلبچه مصداقی بارزی از جنایت نسل کشی است. با توجه به ظهورحقوق کیفری امنیت مدارکه متأثر از پیدایش جرایم بین المللی است، وجود خلاء قانونی شکلی و ماهوی درباره جنایت نسل کشی و کافی و شامل نبودن عناوین مجرمانه قانون مجازات اسلامی 1392 در تطبیق و تسرّی نسبت به جنایت نسل کشی و قابل تأمل بودن اِعمال صلاحیت جهانی محاکم داخلی ایران برای تعقیب و محاکمه متهمین این جنایت همگی ضرورت، رفع فوری خلاء قانونی موجود را ایجاب می نماید .

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 530.94 K

بازنمایی سبک زندگی در آگهی های تبلیغاتی مجلات خانوادگی در دوران دفاع مقدس

فرزانه بازیار

دوره 6، شماره 3 ، آذر 1399، ، صفحه 101-122

چکیده

  این مقاله بارویکرد نظریه های گیدنز و چنی در حوزه سبک زندگی و با روش نشانه شناسی، در تلاش برای پاسخ به این پرسش است که آگهی‌های تبلیغاتی مجلات خانوادگی در دوران دفاع مقدس چه سبک زندگی را بازنمایی می کردند ...  بیشتر این مقاله بارویکرد نظریه های گیدنز و چنی در حوزه سبک زندگی و با روش نشانه شناسی، در تلاش برای پاسخ به این پرسش است که آگهی‌های تبلیغاتی مجلات خانوادگی در دوران دفاع مقدس چه سبک زندگی را بازنمایی می کردند ؟ در این راستا هویت فردی، هویت اجتماعی، کالاپرستی و نظایر آن به عنوان مولفه‌های نظری سبک زندگی، در مجلات خانوادگی دوره دفاع مقدس به مثابه عناصر میدان پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته و تحلیل و تفسیر شده اند. جامعه آماری این پژوهش، نشریات خانوادگی دوران دفاع مقدس است و نمونه آماری آن دو نشریه پر مخاطب زن روز و اطلاعات بانوان می باشد. واحد مشاهده در پژوهش حاضر تصاویر دو مجله خانوادگی زن روز و اطلاعات بانوان دوران دفاع مقدس می باشد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که حجم اندک آگهی های تبلیغاتی در دوران دفاع مقدس به بافتار سیاسی جامعه آن زمان مربوط است که مصرف گرایی را تشویق نمی کرد. بطور کلی، آگهی‌های تبلیغاتی مجلات خانوادگی در دوران دفاع مقدس بیشتر روش زندگی بومی و نیز آموزهای اسلامی/ انقلابی را بازنمایی می‌کردند. بر این اساس می توان ادعا کرد که دستآورد پژوهشی و جامعه شناختی این مقاله تبیین رابطه جامعه و تولیدات فرهنگی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 409.7 K